Dr Anna Szklarska

Monografie naukowe:

„Problem przemocy w filozofii człowieka i filozofii polityki. Od początków nowożytnej myśli do współczesnych analiz”, Wydawnictwo Libron, Kraków 2021

http://libron.pl/katalog/czytaj/id/389

„Sprawiedliwość w czasach kryzysu”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015

https://wuj.pl/ksiazka/sprawiedliwosc-w-czasach-kryzysu

„Identity, Violence, Religion. The Dilemmas of Modern Philosophy of Man”, Wydawnictwo Libron, Kraków 2014

https://ksiegarnia.pwn.pl/Identity-Violence-Religion-The-Dilemmas-of-Modern-Philosophy-of-Man,68554148,p.html

„Na Przełomie 25 lat seminarium filozoficznego Uniwersytet Jagielloński 1995-2020” Księgarnia Akademicka 2020

https://www.akademicka.com.pl/index.php?a=2&detale=1&id=54904

„Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków 2014

https://wuj.pl/ksiazka/boska-radosc-powtorzenia

WYKSZTAŁCENIE

Doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce i administracji – Uniwersytet Jagielloński 2024 (promotor: dr hab. prof. UJ Dorota Pietrzyk-Reeves, recenzenci: prof. dr.hab. Tomasz Tulejski i dr hab. prof. UMK Łukasz Dominiak). Ukończone drugie studia doktoranckie z nauki o polityce i administracji w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie filozofia – Uniwersytet Jagielloński 2017. Doktorat z filozofii pt. „Problem przemocy w nowożytnej filozofii człowieka” (promotor: prof. dr hab. Józef Lipiec, recenzenci: prof. dr hab. Elżbieta Paczkowska-Łagowska i prof. dr hab. Andrzej Szahaj) obroniony z wyróżnieniem w ramach studiów doktoranckich w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia podyplomowe kierunek Prawo medyczne i bioetyka na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego ukończone z oceną bardzo dobrą.  Studium Pedagogiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego ukończone z oceną bardzo dobrą. Dzienne studia jednolite magisterskie z filozofii w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego ukończone z oceną bardzo dobrą.

DOROBEK NAUKOWY

Ponad 50 punktowanych publikacji naukowych z zakresu filozofii społecznej, filozofii polityki, etyki ogólnej i stosowanej, historii myśli politycznej, bioetyki, antropologii filozoficznej i filozofii religii, w tym autorskie monografie: „Problem przemocy w filozofii człowieka i filozofii polityki. Od początków nowożytnej myśli do współczesnych analiz”, Wydawnictwo Libron, Kraków 2021; „Sprawiedliwość w czasach kryzysu”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015; „Identity, Violence, Religion. The Dilemmas of Modern Philosophy of Man”, Wydawnictwo Libron, Kraków 2014; współautorstwo i współredakcja monografii naukowych „Na Przełomie 25 lat seminarium filozoficznego Uniwersytet Jagielloński 1995-2020” Księgarnia Akademicka 2020 oraz „Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków 2014; liczne rozdziały w monografiach oraz artykuły w czasopismach naukowych między innymi: „Dialogi Polityczne/Political Dialogues. Journal of Political Theory”, „Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris”, „Ruch Filozoficzny”, „ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal”, „Edukacja Etyczna”, „Szkice Humanistyczne”, „Ethics in Progress”, „Philosophical Discourses”, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”, „Kultura i Wychowanie. Międzynarodowe elektroniczne czasopismo naukowe”, „Studia Philosophiae Christianae”, „Studia Humanistyczne AGH”, „Kultura i Wartości”, „HYBRYDA”, „Zeszyty Naukowe TDUJ”.

Publikacje dotyczą m.in. problematyki przemocy w nowożytnej i współczesnej filozofii człowieka oraz filozofii polityki, totalitaryzmu, nieposłuszeństwa obywatelskiego, ruchu non-violence, współczesnego liberalizmu i jego krytyki (np. artykuł „Przemiany współczesnej Europy oczami liberała. Rozważania wokół listu Jana Zielonki do Ralfa Dahrendorfa” vol. 8, (1/2018) „ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal” lub „Sztuka myślenia. Koniec liberalnej demokracji” [w:] „ARGUMENT: BIANNUAL PHILOSOPHICAL JOURNAL” vol. 8 (1/2018)) biopolityki i biowładzy (np. „Wspólnota, która nadchodzi czyli o nowych narzędziach i formach biowładzy” [w:] „HYBRYDA” nr 36/2020), związków etyki i polityki, polityki historycznej i problemu tożsamości w perspektywie filozoficznej (np. „Polityka historyczna a powinność pamięci w perspektywie filozoficznej” [w:] „Philosophical Discourses” t. 1/2019; różnych wątków z filozofii Friedricha Nietzschego (np. artykuł  „Nietzsche and Christianity” [w:] „Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris” nr 29/2015 czy rozdziały „Znaczenie muzyki w filozofii sztuki Nietzschego” [w]: „Nietzsche – muzyka i język”, red. A. Gemel, J. Wroński, Łódź 2016 oraz „Myśl przepaścista i jej konsekwencje” [w:] „Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu”, red. M. Proszak, A. Szklarska, A. Żymełka, WUJ, Kraków 2014), filozofii Hannah Arendt (np. „Vita activa” czy „vita contemplativa”? aktualność antropologii filozoficznej Hannah Arendt” [w:] „Ruch Filozoficzny”, tom 70 nr 3/2013; artykuł „Wspólne problemy antropologii filozoficznej Hannah Arendt i Giorgio Agambena” [w:] ” Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris” nr 14/2011 oraz rozdział „O odpowiedzialności jednostki za działania w sferze publicznej w ujęciu Hannah Arendt” [w:] „Człowiek wobec wyzwań współczesnego świata”, red. Tomasz Łach, Ewelina Bal, Konrad Zaborowski, Wydawnictwo KUL Lublin 2013) ponadto filozofii  Thomasa Hobbes’a (zob. np rozdział „Thomas Hobbes a liberalizm” [w:] „Wyzwanie Lewiatana. Wokół filozofii politycznej Thomasa Hobbesa”, red. Jacek Bartyzel, Adam Wielomski, Łukasz Perlikowski, Wyd. Fundacja SOCIETAS ET IUS, Toruń 2018), Andrzeja Frycza Modrzewskiego („Andrzej Frycz Modrzewski – czołowy myśliciel europejskiego renesansu” [w:] SZKICE HUMANISTYCZNE nr 1/2/2018) Barucha Spinozy i współczesnej recepcji jego filozofii polityki (np. „Czy warto dziś czytać Spinozę. Aktualność filozofii politycznej Barucha Spinozy?” [w:] „HYBRYDA” nr 31/2017) Jacgues’a Derridy i Chantal Mouffe.

Celem mojej pracy naukowej w ostatnich latach było prześledzenie zagadnienia przemocy w wybranych kontekstach. Przyjęta metodologia badań ma swoje źródło w tym, że filozoficzna, socjologiczna i politologiczna refleksja nad przemocą rozwijała się dwutorowo: analizowano zwłaszcza związki między władzą a przemocą oraz naturą ludzką a przemocą, proponowano przy tym różne sposoby jej definiowania i rozumienia. W swoich publikacjach  omawiam przemoc jako narzędzie sprawowania władzy i jako metodę rozstrzygania sporu o wartości (np. „Czy prawda może być przemocą?” [w:] “Studia Philosophiae Christianae” Vol. 51. Nr 3 /2015); relację między prawem a przemocą; przemoc uzasadnioną i przemoc pozbawioną racji; zagrożenia i nadzieje, które wiążą się z przemocą; próbę wyobrażenia świata bez przemocy; nurty oparte na wyrzeczeniu się gwałtu; konsekwencje przemocy dla człowieka i otaczającego go świata; rezultaty natury moralnej wynikające zarówno z akceptacji, jak i z zanegowania przemocy; różnorodne formy przemocy, jej irracjonalny a także racjonalny charakter, przemoc jako warunek i motor postępu („Przemoc jako warunek rozwoju i motor postępu: nie do pomyślenia?” [w:] „Niepomyślane – nie do pomyślenia : rozpadliny, uskoki i zatory w tektonice dyskursu filozoficznego i naukowego”, red. Maciej Woźniczka, Marek Perek, Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa 2016), jak również ideę non-violence i cywilnego nieposłuszeństwa jako odpowiedź na przemoc w polityce (np. rozdział „Etyczne uzasadnienie nieposłuszeństwa obywatelskiego” [w:] monografii zbiorowej pt. „Uzasadnianie w aksjologii i etyce”, red. L. Kopciuch i T. Siwiec, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2014 oraz rozdział „Etyka nurtu non-violence na przykładzie myśli Mahatmy Gandhiego” [w]: „Kierunki badawcze we współczesnej filozofii. Rozumienie stanowi klucz do świata…”, red. D. Czakon, I. Malec, Wyd. Biblioteka, Łódź 2014).

Ponadto rozważam przemoc w kontekście filozofii polityki Chantal Mouffe („The problems with liberal consensus: agonistic politics according to Chantal Mouffe” [w:] t. 10, nr. 1/2020 „ARGUMENT: BIANNUAL PHILOSOPHICAL JOURNAL”), totalitaryzmu, terroryzmu i fundamentalizmu religijnego, w perspektywie socjologicznej Wolfganga Sofsky’ego i Jana P. Reemtsmy (np. „Przemoc a komunikacja i zaufanie do świata w ujęciu Jana Philippa Reemtsmy” [w:] „Edukacja Etyczna” nr 13/2017), myśli politycznej Thomasa Hobbesa (np. artykuł „Czy strach przed przemocą może stanowić realną podstawę porządku politycznego? Rozmyślania śladami T. Hobbesa” [w:] „Dialogi Polityczne”, nr 22/2017), historiozofii G.W.F. Hegla, Karola Marksa, Georges’a Sorela, filozofii Friedricha Nietzschego (np. rozdział „Wola mocy, przemoc a twórczość według Fryderyka Nietzschego” [w:] „Człowiek w komunikacji i kulturze” red. Ignacy S. Fiut, Kraków 2013) w ujęciu Zygmunta Freuda i Ericha Fromma oraz Hannah Arendt (np. artykuł „Naród wybrany i Auschwitz – Refleksje Hannah Arendt” [w:] HYBRYDA nr 35/2019) i Giorgio Agambena.

W monografii jednoautorskiej „Sprawiedliwość w czasach kryzysu” (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015) podejmuję namysł nad sprawiedliwością w ujęciu historycznym, od Sokratesa aż do współczesności, w zasadniczej swej części książka nie ma jednak charakteru sprawozdawczego. Zamysł pracy nie wyczerpuje się w analizie porównawczej współzawodniczących form dyskursu nad sprawiedliwością i powiązanymi z nią koncepcjami racjonalności, lecz jest nim przede wszystkim postawienie pewnych ważnych pytań i propozycji diagnozy współczesnych problemów etycznych. Monografia poświęcona została kategorii sprawiedliwości  i jej zaprzeczeniu, którego najnowszą egzemplifikacją jest zjawisko wykluczenia, obcości, zbędności człowieka. Podejmowana problematyka ściśle dotyczy także kategorii sprawiedliwości społecznej, której genezę stanowi negatywna ocena sytuacji i stosunków międzyludzkich w ramach wspólnoty. Nie można jej ograniczyć do problemu podziału dóbr materialnych, do kontekstu ekonomicznego, w którym na ogół występuje. W książce staram się odpowiedzieć na pytanie, czym jest sprawiedliwość i dlaczego warto przestrzegać jej zasad oraz jakie są przyczyny duchowego i kulturowego kryzysu, w którym znalazł się zachodni świat wartości.

Interesuję się także szeroko rozumianą filozofią kultury (zob. np. rozdziały „O sztuce chińskiej kaligrafii” [w:] „Idee i Myśliciele. Język źródłem (nie)porozumienia”, red. Katarzyna Skowronek, Łukasz Trzciński, Kraków 2014, lub „Na granicy bycia. Georga Simmla fenomen życia człowieka” [w]: „Idee i myśliciele. Człowiek w komunikacji i kulturze.”, red. Ignacy S. Fiut, wyd. Aureus, Kraków 2013 czy artykuły: „Dehumanizacja sztuki: rozpoznania Jose Ortegi y Gasseta” [w:] „HYBRYDA. Pismo Artystyczno-Literackie Stowarzyszenia Twórczego POLART” nr 33/2018 oraz „Zasady ideowe w sztuce jako rama dla twórczości artysty. O demokratyzacji sztuki” [w:] „Philosophical Discourses. Prace Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie”, t. II/2020; „Czy diabeł może być zbawiony? Leszek Kołakowski czyta Kanta” [w:] „Edukacja Etyczna” nr 14/2017, „Radykalność filozofii: rozważania wokół książki Pawła Kłoczowskiego Rewolucja kartezjańska i inne szkice” [w:] tom 10, nr 2/2020 „ARGUMENT: BIANNUAL PHILOSOPHICAL JOURNAL” ; „Interaktywność w sztuce” [w:] „Hybryda” PISMO ARTYSTYCZNO-LITERACKIE STOWARZYSZENIA TWÓRCZEGO POLART nr 32/2018 czy „Życie i upływ czasu w ujęciu Jeana Amery” [w:] tamże, nr 28/2016).

Podejmuję zagadnienia współczesnej antropologii filozoficznej (np.”Arnold Gehlen jako anty-Rousseau” [w:] „Studia Humanistyczne AGH” tom 14 nr 1/2015 czy „Człowiek jako istota dramatyczna w myśli Józefa Tischnera” [w:] „Wychowanie: czy może „obejść się” bez duchowości?” red. Jakub Bartoszewski, Joanna Swędrak, Elżbieta Struzik, Kraków 2013) bioetyki i etyki środowiskowej, takie jak znaczenie nauki i wiary w argumentacji bioetycznej (zob. „Nauka i wiara w argumentacji bioetycznej” t.12 nr 1/2020 „ANNALES UNIVERSITATIS PAEDAGOGICAE CRACOVIENSIS. STUDIA SOCIOLOGICA”) interpretacja prawa natury w różnych kulturach czy problem etycznego uzasadnienia myślistwa rekreacyjnego, (zob. np. „Why Is Recreational Hunting a Moral Evil?” [w:] „Ethics in Progress”, t.11, nr 2/2020 oraz „In the Trap of Tradition. Analysis of Ethical Arguments in the Discussion on Sport Game Hunting in Polish and British Culture” [w:] „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”, Nr 1(9)/2022) a także problematykę teodycei (np. artykuł „Teodycea w obliczu Zagłady: wspólny problem filozofii i teologii” w nr 1/2018 czasopisma „EDUKACJA ETYCZNA”) jak również psychoterapii filozoficznej („Podstawowe pytanie filozofii w służbie człowiekowi: terapeutyczny wymiar wiedzy filozoficznej” [w:] „Kultura i Wychowanie” nr 8(2)/2014).

DYDAKTYKA

Dydaktyka w Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej: filozofia społeczno-polityczna, podstawy etyki, etyka społeczna i zawodowa, etyka rodziny, podstawy bioetyki, dylematy moralne współczesnego świata, doktryny polityczne, dydaktyka filozofii, dydaktyka szkoły wyższej dla doktorantów, etyka, seminarium monograficzne poświęcone problematyce wolnej woli i działania. W Uniwersytecie Jagiellońskim – w Instytucie Filozofii prowadzenie ćwiczeń w ramach kursów: filozofia społeczna, aksjologia, w Instytucie Nauk Politycznych prowadzenie ćwiczeń w ramach kursu: współczesna myśl polityczna, współprowadzenie kursu: filozofia i etyka polityki.

DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA i POPULARYZATORSKA

Członek redakcji (wcześniej sekretarz redakcji i współredaktorka numerów tematycznych) czasopisma naukowego „ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal”.

Referaty wygłoszone na ponad czterdziestu konferencjach o charakterze ogólnopolskim i międzynarodowym, m.in. w 2024 roku na konferencji „Przeglądu Filozoficznego” pt. Maria Ossowska. Fakty i Wartości w Uniwersytecie Warszawskim  referat pt.”Aksjologiczny wymiar demokracji. Uwagi Marii Ossowskiej o wzorze obywatela w ustroju demokratycznym”, w 2021 r. na konferencji „W drodze do Syrakuz. Powołanie filozofii a pokusa politycznego aktywizmu” Instytut Filozofii UJ referat pt. „Oskarżam! Zachodni intelektualiści oczami Thomasa Molnara” (jego prace nie były dotąd tłumaczone na j. polski) a w 2022 r. referat „Klauzula sumienia w medycynie jako wyraz konfliktu pomiędzy wartościami” na konferencji Contemporary Challenges and Values 2: VALUE CONFLICTS w UMCS w Lublinie.; w 2021 roku referat pt. „Problem pierwszeństwa. O które dzieci jesteśmy zobowiązani się troszczyć i dlaczego?” podczas II Ogólnopolskiej Konferencji Parentologicznej „Rodzicielstwo w zmieniającym się świecie”, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu; podczas XI Polskiego Zjazdu Filozoficznego w Lublinie (2019) referat „Nauka i wiara w argumentacji bioetycznej”, w 2019 Kolokwia Mogileńskie tamże wystąpienie„Wspólnota, która nadchodzi czyli o nowych narzędziach i formach biowładzy”, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie w 2018 r. referat: „Nadczłowiek versus ostatni człowiek czyli problem nihilizmu w filozofii Nietzschego”, na konferencji „Politologia Religii” UMCS w 2017 roku referat „Religia a państwo. Rozważania Barucha Spinozy i ich aktualne znaczenie”, podczas konferencji „Z natury wolni i równi. Wokół filozofii politycznej Johna Locke’a (2017 rok) referat „Rozważania o tolerancji Johna Locke’a”; X Polski Zjazd Filozoficzny w Poznaniu (2015) referat „Problem przemocy a kondycja ludzka”, międzynarodowa konferencja American and European Values IX: Richard Rorty and Beyond (2013) referat „Reflections on religion according to Richard Rorty”, IX Polski Zjazd Filozoficzny w Wiśle (2012): „Problem przemocy w Nietzscheańskiej antropologii filozoficznej”.

Udział w projekcie naukowym Nietzsche seminarium (2013-2018), który zaowocował kilkoma monografiami i cyklicznymi konferencjami, jak również tłumaczeniami dzieł Nietzschego, kierowanym przez dr hab., prof. UŁ Pawła Pieniążka i dr hab., prof. UŁ. Bogdana Banasiaka z Uniwersytetu Łódzkiego. W latach 2014 i 2015 grant badawczy w konkursie na finansowanie projektów badawczych dla młodych pracowników naukowych z Dotacji Celowej Wydziału Filozoficznego UJ na realizację projektu pt. “Problem przemocy w nowożytnej filozofii człowieka”. Członkini Rady Naukowej Akademickiego Stowarzyszenia Przeciwko Myślistwu Rekreacyjnemu oraz Komitetu Naukowego międzynarodowej, cyklicznej konferencji „Psychoanaliza-Psychoterapia” organizowanej przez Koło Krakowskie Psychoanalizy Nowej Szkoły Lacanowskiej i Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej.

Udział w audycji radiowej pt. „O wszystkim z kulturą” (Dusza polska. Resentyment i rzeczywistość zastępcza) Polskie Radio Program II:

https://www.polskieradio.pl/8/3664/Artykul/2231571,Dusza-polska-Resentyment-i-rzeczywistosc-zastepcza

Udział w programie telewizyjnym Kronos w odcinku pt. Teodycea:

https://www.tvp.pl/program-tv/kronos-teodycea/6253f892d034104a4f6e754e